60 jaar geleden: Sparta in Europacup I

Tekst: Dick Rietveld

Het is deze week 60 jaar geleden dat Sparta zijn laatste wedstrijden in de Europa Cup I speelde. Als eerste Nederlandse club haalden we de kwartfinales, waarin een nog steeds als heroïsch te betitelen strijd met het Schotse Rangers FC (toen nog Glasgow Rangers geheten) werd uitgevochten.

De strijd tussen de Europese kampioensteams zag er toen heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren slechts 27 deelnemers, want alleen de kampioenen deden mee plus de bekerhouder Real Madrid. Kleine landjes waren afwezig en Joegoslavië en Tsjechoslowakije waren nog niet opgedeeld. De Sovjet-Unie en Finland vonden het blijkbaar te koud om in de winter te voetballen.

Sparta was in de eerste ronde vrijgeloot en lootte in de tweede ronde de Zweedse kampioen IFK Göteborg. In oktober en november 1959 werd het driemaal 3-1. In de thuiswedstrijd, op een gewone zondag op Het Kasteel, scoorde Joop Daniëls 3 minuten na rust al voor de derde keer. Door een late tegengoal hielden de Zweden nog een kans. De terugwedstrijd op een donderdagmiddag werd als eerste Europacupwedstrijd rechtstreeks in zwart-wit op de Nederlandse tv uitgezonden. We zagen Fred Mühring een dubieuze strafschop stoppen en vlak voor rust toch een buitenspelgoal incasseren. De Deense fluitist gaf nog een dubieuze strafschop die wel werd benut. Halverwege de tweede helft stond Sparta met 3-0 op uitschakeling maar 20 minuten voor tijd kopte Schilder een corner binnen. Daardoor werd een beslissingswedstrijd noodzakelijk. In Bremen schoot Bosselaar al na anderhalve minuut een vrije trap binnen en Sparta liep met fraai aanvallend spel makkelijk uit naar 3-1.

Rangers

Zo stonden we in maart 1960 in de kwartfinale. De als sterker ingeschatte Schotse kampioen Glasgow Rangers kwam eerst naar Rotterdam en maakte de favorietenrol direct waar. Al na 4 minuten bracht Wilson Rangers in de Kuip op voorsprong. Van Dijk verrichtte daarna nog enkele goede reddingen en Sparta werd nauwelijks gevaarlijk. Het was dan ook onvermijdelijk dat de 48.000 toeschouwers de Schotten na 35 minuten op 0-2 zagen komen na een grove dekkingsfout. Omdat de Schotse doelman even later na een duwtje van Fitzgerald de bal losliet, kon De Vries binnentikken. Door deze aansluitingstreffer was Sparta blijkbaar geïnspireerd. Een stormloop leidde tot een afstandsschot op de paal en enkele kansrijke situaties. Helaas leidde een misverstand tussen Schilder en Van Dijk tot de 1-3. Sparta vocht zich over deze domper heen en Fitzgerald raakte nog een keer de lat. In de slotminuten lepelde Piet de Vries op acrobatische wijze een verre voorzet van Van Ede over keeper Niven heen.

Bericht gaat verder onder de fotoEnthousiaste supporters op vliegveld Zestienhoven

In het Ibrox-stadion zagen 85.000 Schotten een week later een voortdurend offensief van Rangers. Het leidde door de consequent verdedigende Spartanen echter niet tot grote kansen op een schot op de lat na. Na zijn twee fouten in de heenwedstrijd was Janny Schilder vervangen door Villerius die zijn lengte uitstekend kon gebruiken bij de Schotse voorzetten. De tweede helft gaf hetzelfde spelbeeld te zien, tot zo’n tien minuten voor tijd. Van Ede kreeg op rechts de bal van Fitzgerald, tikte door naar Bosselaar en sprintte de 16 in. Tinus legde de bal op maat terug voor de voeten van Tonny, die de uitkomende Ritchie met een afgemeten boogbal passeerde. Het was voor tientallen jaren het belangrijkste doelpunt in de Sparta-geschiedenis. Het bleef 0-1 hetgeen in Rotterdam overigens slechts via een telefoonlijn van Het Vrije Volk bekend werd. Een dag later was er wel 15 minuten samenvatting op tv. Weer moest een derde wedstrijd voor de beslissing zorgen, want aan uitgoals of strafschoppen deden we toen nog niet.

Bericht gaat verder onder de samenvatting

Twee weken later zag men op Highbury, het (nu vroegere) stadion van Arsenal voor de eerste keer Europacup-voetbal. In de tussenperiode had Sparta thuis van NAC en uit van PSV gewonnen. Van concentratieverlies was er dus geen last. De wedstrijd in Londen werd nu trouwens in zijn geheel op de radio verslagen. Overvloedige regenval had het veld in een modderpoel veranderd. Al na 6 minuten nam Verhoeven daar een duik in om een corner van Bosselaar met zijn hoofd tot 1-0 te promoveren. Veel Schots gevaar werd daarna al in het versterkte Rotterdamse middenveld gesmoord. Na bijna een half uur bracht Wilson een vrije trap echter hard voor en via de voet van Verhoeven verdween de bal ongelukkig langs Van Dijk. De Rotterdammers vochten zoals gebruikelijk terug met enkele rushes van de oudste man van het veld, Van Ede. Vlak na rust knalde hij zelfs tegen de onderkant van de lat. Een kwartier na de pauze sloeg Rangers toch toe, toen Baird een door Villerius moeizaam weggekopte bal hard binnenschoot. Enkele minuten later incasseerde Sparta een nieuwe tik. De snelle rechtsbuiten Scott gaf een voorzet die door Van der Lee ongelukkig bij de eerste paal in eigen doel werd getikt. Nog een keer herstelde Sparta zich van deze tegenslag. Tonny van Ede, weer hij, werd bij een actie in het strafschopgebied gemangeld en Bosselaar schoot de penalty onberispelijk binnen. Verder kwamen de Spartanen echter niet en Rangers ging naar de halve finale. Daarin werd het, schrale troost, totaal vernederd door Eintracht Frankfurt dat na 6-1 en 6-3 naar de finale ging.