Kasteelkanjers: Bert Jacobs laat als Kasteelheer Sparta swingen en is soms zelf ook niet te stuiten

In de rubriek Kasteelkanjers wordt het vizier gericht op oud-spelers en ex-trainers die  het rood-witte shirt van Sparta extra kleur hebben gegeven. In de rij der memorabele smaakmakers belicht Louis Du Moulin ditmaal Bert Jacobs (1941-1999), die slechts één seizoen (1983-1984) op Spangen de technische baas is, maar als zodanig wel een onvergetelijke indruk achterlaat. Deels dankzij de spectaculaire opmars van SP-AR-TA in het UEFA Cuptoernooi, maar nog  meer door zijn unieke persoonlijkheid.

Sparta is medio 1983 na drie jaar Barry Hughes als ‘entertrainer’ danig opgeleefd en ook vertrouwd geraakt met vaak onconventionele reuring. Diens vertrek (naar FC Utrecht) wordt dan ook binnen de rood-witte voetbalfamilie flink betreurd, iedereen vraagt zich af of nieuwe trainer/coach Bert Jacobs in staat zal zijn de  Kasteelploeg (en daarmee de club) net zo kan laten swingen als zijn succesvolle voorganger.

De blonde Zandvoortenaar (1941) kan er bij zijn entree op Spangen op bogen dat hij   zojuist in Hong Kong kampioen is geworden met Seiko SA. Eerder heeft Jacobs als technische baas naam gemaakt bij FC Utrecht, Roda JC en Willem II. In de Domstad, waar hij het in 1970 op 29-jarige leeftijd voor het zeggen heeft gekregen, heeft hij in vier jaar tijd de nieuwe fusieclub (ontstaan uit DOS,  Elinkwijk, Velox) behoorlijk prominent op de kaart gezet. Vervolgens heeft Jacobs met de Kerkradenaren Europees voetbal binnengesleept en daarna de Tilburgers behoed voor degradatie uit de Eredivisie.

Bas van Noortwijk
Op Het Kasteel gaat hij aan de slag met nagenoeg dezelfde spelersgroep als die voor de zomer op de vierde plek is geëindigd. Verdwenen zijn wel twee verdedigende steunpilaren (Adri van Tiggelen en Douglas George, vertrokken naar respectievelijk FC Groningen en Vitesse), staat tegenover de verwelkoming van de bij SVV gerijpte doelman Bas van Noortwijk, die als een duidelijke versterking wordt gezien. Eigen kweek Leen van Oosten krijgt van Jacobs de kans om zich als centrale verdediger naast Adrie Andriessen te bewijzen, de regie op het (midden)veld vertrouwt hij zoals eerder Hughes toe aan Louis van Gaal. Voorin is de meeste hoop gevestigd op centrumspits Wout Holverda, die in het voorbije seizoen liefst 18 competitietreffers heeft laten aantekenen en vooral vanaf de flanken moet worden bediend door Ronald Lengkeek op rechts en René Eijer aan de linkerkant.

Pietje Ocks en Kees Rijvers
De spelersgroep komt er al snel achter dat de nieuwe Kasteelheer als sfeermaker zeker niet onderdoet voor Barry ‘Never a dull moment’ Hughes. Valt er wat te vieren, dan neemt Jacobs binnen de kortste keren het voortouw, daarbij niet zelden de spreekwoordelijke schreef overschrijdend. Zo neemt hij Spartawatcher Pietje Ocks (Rotterdams Nieuwsblad, nu Dagblad 010) volkomen onverwacht op de schouders voor een rondje door de Ridderzaal en imiteert hij graag ongegeneerd bekende collega’s, zoals door op zijn knieën de draak te steken met de kleine Kees Rijvers.

Jacobs is ook de bedenker en verspreider van de term ‘hotsknotsbegoniavoetbal’,’zijn omschrijving voor de allerbelabberdste rommelige uitvoering van ‘het spelletje’.

Zelf weet hij zijn elftallen doorgaans fris, verzorgd en met veel inzet te laten spelen. ,,Bert kon je als geen ander de boel op scherp zetten, je ging altijd optimaal gemotiveerd het veld in,” herinnert Ronald Lengkeek zich hem als zijn allerbeste trainer ooit.

UEFA Cup
In de competitie presteert Sparta naar behoren, maar het seizoen ’83-’84 zal vooral getekend worden door de opmars van de Jacobsbrigade in het UEFA Cuptoernooi.

Eerste tegenstander Coleraine uit Noord-Ierland wordt nog als een makkie opzij gezet, maar in de tweede ronde is Carl Zeiss Jena hele andere koek. Na een zwaarbevochten 3-2 zege op Het Kasteel wordt er ernstig rekening gehouden met uitschakeling. Totdat Ron van den Berg in het Ernst Abbestadion in de 84e minuut de 1-1 binnenschiet, waarna Sparta stand houdt en dus geweldig stunt.

De volgende opponent Spartak Moskou is van een nog zwaarder kaliber met als befaamde troef Rinat Dasajev in het doel. Thuis knokken Louis van Gaal en Co zich naar een gelijkspel (via benutte strafschop John de Wolf, uit (in Tbilisi) moeten ze zich helaas gewonnen geven (2-0). De Russen zijn een maatje te groot gebleken, maar Sparta heeft een geweldig Europees avontuur beleefd en internationaal naam gemaakt.

Naar Fortuna Sittard
Opnieuw een Europees ticket bemachtigen zal onder Jacobs net niet lukken, wel levert zijn ploeg nog een aantal spektakelstukken af, waaronder de 8-1 thuis tegen DS’79 en de 5-2, eveneens op Het Kasteel, tegen Ajax (vier goals Lengkeek!). Sparta sluit de jaargang af op een vijfde plek en met een vrolijke trip door Midden-Amerika, waarbij Jacobs zich voor het laatst als gangmaker zal laten gelden. Want, hoewel de club en Rotterdam hem goed zijn bevallen, vertrekt hij. Naar Fortuna Sittard en neemt, tot ongenoegen van de rood-witte aanhang, clubtopscorer Wout Holverda (21 competitietreffers) mee. In Zuid-Limburg toont hij andermaal zijn vakmanschap, maar moet hij eind 1986 om gezondheidsredenen afhaken. Met een kaakprothese (waar hij zelf de spot mee drijft) is hij tien maanden later terug om Vitesse op sleeptouw te nemen. Met de Arnhemmers promoveert hij in 1989 naar de Eredivisie, waar ze zich meteen in de subtop vestigen en Europees voetbal halen.

Twee trainersrecords

Drie voorspoedige jaren later verkast Jacobs naar Sporting Gijon, waar hij voor het einde van zijn eerste dienstjaar wordt ontslagen. Daarna zit hij op de bank bij RKC en FC Volendam, is nog even technisch directeur bij de Waalwijkers en richt met Theo de Jong een adviesbureau op. Het gedreven voetbaldier in hem komt tot stilzitten wanneer kanker hem wederom treft, ditmaal fataal. Jacobs overlijdt op 14 november 1999 op 58-jarige leeftijd. Nog altijd hij de trainer met de meeste Eredivisieduels achter zijn naam (741) en ook de meeste overwinningen (273).